عید چیست؟

عید در لغت از ماده عود به معنی بازگشت است، و لذا
به روزهایی که مشکلات از قوم و جمعیتی بر طرف می‌شود و بازگشت به
پیروزی‌ها و راحتی‌های نخستین می‌کند عید گفته می‌شود، و در اعیاد اسلامی
به مناسبت این که در پرتو اطاعت یک ماه مبارک رمضان و یا انجام فریضه حج،
صفا و پاکی فطری نخستین به روح و جان باز می‌گردد و آلودگی‌ها که بر خلاف
فطرت است، از میان می‌رود، عید گفته شده است.

عید فطر در قرآن

1- آیه 185 سوره مبارکه بقره:

2- آیات 14 و 15 سوره مبارکه که اعلی:

در
آیات مورد بحث به نجات اهل ایمان و عوامل این نجات اشاره می‌کند، نخست
می‌فرماید: مسلماً رستگار می‌شود کسی که خود را تزکیه کند (قد افلح من
تزکی) و نام پروردگارش را به یاد آورد و به دنبال آن نماز بخواند (و ذکر
اسم ربه فصلی)

به این ترتیب عامل فلاح و رستگاری و پیروزی و نجات را
سه چیز می‌شمرد: تزکیه و ذکر نام خداوند و سپس بجا آوردن نماز

شخصی
از امام صادق علیه السلام پرسید معنای آیه قد افلح من تزکی چیست؟ فرمود:
این است که هر کس زکات فطره بدهد، رستگار میشود. پرسید معنای آیه و ذکر
اسم ربه فصلی چیست؟ فرمود این است که (برای نماز عید) به سوی جبانه برود و
نماز بخواند و منظور از جبانه، صحرا است.

رسول خدا صلی الله
علیه و آله همواره در روزهای عید فطر قبل از رفتن به مصلی فطره را تقسیم
می‌کرد و این آیه را می‌خواند: «قد افلح من تزکی و ذکر اسم ربه فصلی.» (10)

آداب نماز عید

خداوند
متعال در فرازی از آیه 31 سوره اعراف می‌فرماید: «خذوا زینتکم عند کل
مسجد...» یعنی هنگام رفتن به مسجد زینت‌های خود را بردارید. این خطاب به
همه فرزندان آدم به عنوان یک قانون همیشگی که شامل اعصار قرون می‌شود که
زینت خود را به هنگام رفتن به مسجد با خود داشته باشید.

این جمله
می‌تواند هم اشاره به زینت‌های جسمانی باشد که شامل پوشیدن لباس‌های مرتب
و پاک و تمیز و شانه زدن موها، و به کار بردن عطر و مانند آن می‌شود، و هم
شامل زینت‌های معنوی، یعنی صفات انسانی و ملکات اخلاقی و پاکی نیت و اخلاص
و اگر می‌بینیم در بعضی از روایات اسلامی تنها اشاره به لباس خوب یا شانه
کردن موها شده و اگر می‌بینیم تنها سخن از مراسم نماز عید و نماز جمعه به
میان آمده است، دلیل بر انحصار نیست بلکه هدف بیان مصداق‌های روشن است

از
امام صادق علیه السلام نقل شده که فرمود: اگر در روز عید فطر برای رسول
خدا صلی الله علیه و آله عطر می‌آوردند اول به زنان خود می‌داد.‌ (12)

شب نوزدهم:

اولین
شب از شب‌های قدر است و شب قدر همان شبی است که در تمام سال شبی به خوبی و
فضیلت آن نمی‌رسد و عمل در آن بهتر است از عمل در هزار ماه و در آن شب
تقدیر امور سال رقم می‌خورد و ملائکه و روح که اعظم ملائکه است در آن شب
به اذن پروردگار به زمین نازل می‌شوند و به خدمت امام زمان علیه‌السلام
مشرف می‌شوند و آنچه برای هر کس مقدر شده است بر امام علیه السلام عرض
می‌کنند.

اعمال شب قدر بر دو نوع است: یکی آن که در هر سه شب انجام می‌شود و دیگر آن که مخصوص هر شبی است.

اعمالی که در هر سه شب مشترک است:

1- غسل. (مقارن غروب آفتاب، که بهتر است نماز عشاء را با غسل خواند.)

2-
دو رکعت نماز وارد شده است که در هر رکعت بعد از حمد، هفت مرتبه توحید
بخواند و بعد از فراغ هفتاد مرتبه اَستَغفُرِاللهَ وَ اَتوبُ اِلَیهِ و در
روایتی است که از جای خود برنخیزد تا حق تعالی او و پدر و مادرش را
بیامرزد.

3- قرآن مجید را بگشاید و بگذارد در مقابل خود و بگوید:
اَللّهُمَّ اِنّی اَسئَلُِکَ بِکِتابِکَ المُنزَلِ وَ ما فیهِ اسمُکَ
الاَکبَرُ و اَسماؤُکَ الحُسنی وَ ما یُخافُ وَ یُرجی اَن تَجعَلَنی مِن
عُتَقائِکَ مِنَ النّار. پس هر حاجت که دارد بخواهد.

4- مصحف شریف را بگیرد و بر سر بگذارد و بگوید:

اَللّهمَّ
بِحَقِّ هذاالقُرآنِ وَ بِحَقِّ مَن اَرسَلتَه بِه وَ بِحَقِ کُلِّ مومنٍ
مَدَحتَه ُ فیهِ وَ بِحَقِّکَ عَلَیهِم فلا اَحَدَ اَعرَفُبِ بِحَقِّکَ
مِنکَ.

ده مرتبه بگوید: بِکَ یا الله

ده مرتبه: بِمُحَمَّدٍ

ده مرتبه: بِعلیٍّ

ده مرتبه: بِفاطِمَةَ

ده مرتبه: بِالحَسَنِ

ده مرتبه: بِالحُسَین ِ

ده مرتبه: بِعلیّ بنِ الحُسین

ده مرتبه: بِمُحَمَّدِ بنِ عَلِیٍّ

ده مرتبه: بِجَعفَر بنِ مُحَمَّدٍ

ده مرتبه: بِموُسی بنِ جَعفَر ٍ

ده مرتبه: بِعلیِّ بنِ مُوسی

ده مرتبه: بِمُحَمَّدِ بنِ عَلِیٍّ

ده مرتبه: بِعَلِیِّ بنِ مُحَمَّدٍ

ده مرتبه: بِالحَسَنِ بنِ عَلِیٍّ

ده مرتبه: بِالحُجَّةِ.

پس از این عمل هر حاجتی که داری طلب کن.

5-
زیارت امام حسین علیه السلام است؛ که در روایت آمده است که چون شب قدر
می‌شود منادی از آسمان هفتم ندا می‌کند که حق تعالی آمرزید هر کسی را که
به زیارت قبر امام حسین علیه السلام آمده است.

6- احیا داشتن این
شب‌ها. در روایت آمده هر کس احیا کند شب قدر را گناهان او آمرزیده شود هر
چند به عدد ستارگان آسمان و سنگینی کوه‌ها و وزن دریاها باشد.

7- صد رکعت نماز بخواند که فضیلت بسیار دارد، و افضل آنست که در هر رکعت بعد از حمد ده مرتبه توحید بخواند.

8- این دعا خوانده شود: اَللّهُمَّ اِنّی اَمسَیتُ لَکَ عَبدًا داخِرًا لا اَملِکُ لِنَفسی وَ اَعتَرِفُ...

اعمال مخصوص هر شب قدر

شب نوزدهم:

1- صد مرتبه "اَستَغفُرِاللهَ رَبی وَ اَتوبُ اِلَیه".

2- صد مرتبه " اَللّهُمَّ العَن قَتَلَةَ اَمیرَالمومنینَ".

3- دعای "یا ذَالَّذی کانَ..." خوانده شود .

4- دعای " اَللّهَمَّ اجعَل فیما تَقضی وَ..." خوانده شود.

شب بیست و یکم:

فضیلتش
زیادتر از شب نوزدهم است، و باید اعمال آن شب را از غسل و احیاء و زیارت و
نماز، هفت قل هو الله و قرآن بر سر گرفتن و صد رکعت نماز و دعای جوشن کبیر
و غیره در این شب به عمل آورد، در روایات تاکید شده در غسل و احیاء و جدّ
و جهد در عبادت در این شب و شب بیست و سوم.

اولین شب جمعه ماه مبارک رجب، لیلةالرغائب یا به عبارتی "شب آرزوها" است که فضیلت بسیاری دارد و به منظور کسب هرچه بیشتر رحمت الهی و رسیدن به حوائج معنوی اعمالی برای آن ذکر شده است.